Korzyść: Nadbudowywanie to proces tworzenia nowej idei z elementów już wygenerowanych przez innych uczestników twórczego działania. 
 Czas: ∝

Czym jest twórcze budowanie?

Twórcze budowanie (nadbudowywanie) to proces tworzenia nowej idei z elementów już wygenerowanych przez innych uczestników w przebiegu twórczego działania (procesu twórczości), np. w czasie burzy mózgów.

Nadbudowywanie na pomysłach innych uczestników jest źródłem tzw. kreatywności kolektywnej.  Pomysły kolektywne są to kreatywne pomysły, które powstają w czasie 👥 grupowej ideacji, np. ko-kreacji, czyli współtworzenia. Ich istotą jest współautorstwo – wytworzenie takiego pomysłu jest możliwe tylko i wyłącznie w warunkach działania zespołowego, indywidualni uczestnicy procesu twórczego nie byliby w stanie opracować go niezależnie od siebie, tj. w izolacji. Na temat pomysłów kolektywnych pisaliśmy tutaj.

Edward Nęcka wyróżnia kilka zasad i mechanizmów budowania (Nęcka i in., 2019).

1. Zmiana parametrów fizycznych 📐

Zmiana parametrów fizycznych to zmiana jednego lub wielu parametrów fizycznych idei, na której budujemy, np. wymiaru, ciężkości, lepkości, gęstości itd.

2. Zmiana sensu kluczowego słowa 🔑

Zmiana sensu kluczowego słowa to zmiana znaczenia słowa, które opisuje istniejącą ideę. Zmiana może polegać na zastąpieniu znaczenia dosłownego znaczeniem symbolicznym lub metaforycznym (i odwrotnie).

Zastąpienie dosłownego znaczenia słowa emanować znaczeniem metaforycznym otwiera całkiem nowe możliwości twórcze. Emanować można m.in. ciepłem, emergią, ale także szczęściem, miłością, dobrocią, urokiem itd.

3. Wykorzystanie nadrzędnej idei 🔝

Wykorzystanie nadrzędnej idei to wydestylowanie z istniejącej już idei jej ogólnego sensu i wykorzystanie go w procesie twórczego nadbudowania.

4. Wykorzystanie skojarzeń 🔗

Wykorzystanie skojarzeń (nawet nielogicznych), podobieństw i analogii między elementami idei, na której budujemy, a elementami naszej wiedzy czy doświadczenia. Można wykorzystać takie pytania, jak np.:

• Z czym mi się to kojarzy?
• Co mi to przypomina?
• Gdzie ja już coś podobnego widziałem?

5. Zmiana kontekstu 🔮

Zmiana kontekstu to zachowanie istotnych elementów istniejącego pomysłu przy zmianie obowiązujących warunków zewnętrznych. Ten sam pomysł w innym kontekście (środowiskowym, obyczajowym, historycznym) zazwyczaj jest już innym pomysłem.

Czy możemy sobie wyobrazić paśnik dla robotów? 

6. Cyzelowanie szczegółów 🖊

Cyzelowanie szczegółów polega na dookreślaniu istniejącego pomysłów. Jest to najprostszy sposób  wnoszenia nowych elementów do istniejącego pomysłu i dlatego powinien być stosowany jedynie w ostateczności, tj. wtedy, gdy nic innego nie przychodzi uczestnikom twórczego działania do głowy.

Dwie strategie nadbudowywania

Można wyróżnić dwie strategie budowania na istniejących już pomysłach.

→ Pierwsza strategia polega na zachowaniu najważniejszych elementów pierwotnego pomysłu prze cały czas trwania burzy mózgów – to swoisty rdzeń, który obudowany jest kolejnymi elementami.  Jest to kojarzenie idei w modelu gwiazdy 🔅.

→ Druga strategia polega na odejściu od pierwotnych wersji idei i wypracowaniu rozwiązania, które nie ma nic wspólnego z wcześniejszymi etapami burzy mózgów. Jest to kojarzenie idei w modelu łańcucha 🔗.

O 🔗 łańcuchu i 🔅 gwieździe, czyli dwóch sposobach kojarzenia idei, przeczytasz więcej tutaj.

Nota finalis 

 Uwaga! Pamiętaj, że żadna technika kreatywnego myślenia nie zastąpi holistycznego programu zarządzania kreatywnością w organizacji. Kreatywni jesteśmy codziennie, w różnych porach dnia, a nie tylko w czasie organizowanych doraźnie spotkań i warsztatów. Poszczególne elementy systemu zarządzania kreatywnością (np. ludzie, procesy, niematerialne i materialne środowisko pracy) powinny wzajemnie się wspierać, pobudzając aktywność twórczą zespołów, także w sytuacjach całkiem nieformalnych i spontanicznych.

Poznaj szerszy kontekst:

  Dowiedz się więcej na temat technik kreatywnego myślenia.

  Dowiedz się więcej na temat procesu kreatywności.

  Dowiedz się więcej na temat klimatu dla kreatywności.

  Dowiedz się więcej na temat motywowania do zachowań kreatywnych.

  Dowiedz się więcej na temat cech osób kreatywnych. 

  Dowiedz się więcej na temat burzy mózgów oraz dobrych praktyk brainstormingu.

  Dowiedz się więcej na temat typologii kreatywnych pomysłów.

  Dowiedz się więcej na temat kreatywności zespołu.  

Referencje / References:

Na podstawe: Nęcka, E., Orzechowski, J., Gruszka, A. (2019), Trening Twórczości, Smak słowa, Sopot.