Korzyść: Analogia trafna i nośna to dwa spawdzone narzędzia twórczego myślenia.
 Czas: n/a

Czym jest analogia?

Analogia jest odmianą rozumowania indukcyjnego. 

Rozumowanie indukcyjne polega na wyciąganiu wniosków z niepełnego zbioru przesłanek; występuje tutaj element zgadywania, domyślania się, wykorzystywania informacji niepełnych. 

Analogia jest związkiem między dwoma obiektami (A i B), związkiem opartym na podobieństwie ich struktury wewnętrznej. Poodobieństwo struktury wewnętrznej jest tutaj rozumiane jako wspólnota relacji między kilkoma elementami każdego członu analogii (np. A: społeczeństwo, B: rój pszczół); analogią nie jest związek oparty na wspólnocie pojedynczej cechy (A: niebieskie niebo, B: niebieskie Smerfy).

Więcej na temat analogii przeczytasz tutaj.

Czym jest analogia trafna i nośna?

Analogia trafna i nośna są sprawdzonymi narzędziem twórczego myślenia. 

Analogia trafna

Analogia trafna ułatwia zrozumienie trudnych treści, upraszczając je i pozbawiając elementów niejasnych, mętnych czy niejednoznacznych. Wykorzystujemy analogię trafną do opisu złożonego problemu, który – dzięki porównaniu go do czegoś nam znanego – staje się zrozumiały.

📣 Funkcja: oswojenia czegoś dziwnego (making the strange familiar). Analogia trafna pozwala łatwiej i głębiej zrozumieć trudne i złożone zjawiska czy problemy, ponieważ w pewnym sensie upraszcza obiekt porównywany dzięki połączeniu go z prostym i zrozumiałym nośnikiem.

📋 Cechy analogii trafnej:

• człon porównujący jest prostszy, lepiej znany lub bardziej obrazowy, niż człon porównywany,
• człon porównujący może uwydatnić jakąś cechę lub relację,
• jest zrozumiała, nie wymaga wyjaśnienia lub uzasadnienia.

📌 Przykład. Wymyślanie rewolucyjnych pomysłów jest jak szukanie igły w stogu siana. Kreatywny warsztat jest jak jazda na rowerze bez trzymanki.

Analogia nośna

Analogia nośna zasila proces twórczy o nowe informacje do przetwarzania, ułatwiając tym samym przejście od jednego obiektu lub dziedziny wiedzy do zupełnie innych obszarów wiedzy. Wykorzystujemy analogię nośną, aby oddalić się od problemu w jego pierwotnym sformułowaniu i przejść do zupełnie nieoczekiwanych porównań (czyli udziwnić problem), i w ten sposób poszerzyć zakres informacji przetwarzanych w procesie twórczym.

📣 Funkcja: udziwnienie czegoś znanego (making the familiar strange). Analogia nośna niesie nas w odległe rejony i umożliwia wykorzystanie nieoczekiwanych fragmentów naszej wiedzy, gdyż oddala nas od tematu za pomocą oryginalnego nośnika.

📋 Cechy analogii nośnej:

• człon porównujący (nośnik) jest złożony, wieloaspektowy, wymaga refleksji,
• człon porównujący (nośnik) pochodzi z innej dziedziny wiedzy, niż obiekt porównywany, zakresy semantyczne obu członków analogii są od siebie oddalone,
• nie ma wyraźnego i oczywistego związku między obiektem a nośnikiem,
• użycie danego nośnika jest zaskakujące, budzi zdziwienie i domaga się uzasadnień,
• analogia nie jest oczywista i zrozumiała, wymaga wyjaśnienia lub uzasadnienia,

📌 Przykład. Wymyślanie rewolucyjnych pomysłów jest jak proces powstawania wszechświata w teorii wielkiego wybuchu. Kreatywny warsztat jest jak ocean targany prądami morskimi.

Analogia trafna i nośna – zastosowanie

Analogia trafna i nośna są wykorzystywane w różnych technika kreatywnego myślenia, m.in. w technice CIRCEPT czy Bionice.

Nota finalis

 Uwaga! Pamiętaj, że żadna technika kreatywnego myślenia nie zastąpi holistycznego programu zarządzania kreatywnością w organizacji. Kreatywni jesteśmy codziennie, w różnych porach dnia, a nie tylko w czasie organizowanych doraźnie spotkań i warsztatów. Poszczególne elementy systemu zarządzania kreatywnością (np. ludzie, procesy, niematerialne i materialne środowisko pracy) powinny wzajemnie się wspierać, pobudzając aktywność twórczą zespołów, także w sytuacjach całkiem nieformalnych i spontanicznych.

Poznaj szerszy kontekst:

  Dowiedz się więcej na temat technik kreatywnego myślenia.

  Dowiedz się więcej na temat procesu kreatywności.

  Dowiedz się więcej na temat klimatu dla kreatywności.

  Dowiedz się więcej na temat motywowania do zachowań kreatywnych.

  Dowiedz się więcej na temat cech osób kreatywnych. 

  Dowiedz się więcej na temat burzy mózgów oraz dobrych praktyk brainstormingu.

  Dowiedz się więcej na temat typologii kreatywnych pomysłów.

  Dowiedz się więcej na temat kreatywności zespołu.  

Referencje / References:

Na podstawe: Nęcka, E., Orzechowski, J., Gruszka, A. (2019), Trening Twórczości, Smak słowa, Sopot.