Korzyść: Piramida skojarzeń pomaga w tworzeniu odległych i trafnych asocjacji.
Czas: około 10 do 20 min.
Czym jest Piramida skojarzeń?
Piramida skojarzeń ⧊ to technika opracowana i spopularyzowana przez Janusza Kujawskiego (1954- 2003) (Nęcka i in., 2019), pedagoga twórczości, wykładowcę akademickiego, autora treningów twórczości i Testu Wyobraźni Twórczej (Karwowski, 2009). Piramida skojarzeń występuje także pod hasłem piramida bisocjacji.
Piramida skojarzeń ⧊ opiera się na kojarzeniu pojęć ze sobą parami. W rezultacie ćwiczenia otrzymujemy ciąg skojarzeń, którego zwieńczeniem jest odległa analogia, stanowiąca kwintesencję pól semantycznych wszystkich poziomów piramidy.
Na czym polega Piramida skojarzeń?
A oto kroki postępowania w technice Piramida Skojarzeń:
Krok 1.
Ćwiczenie rozpoczynamy generując kilka (np. osiem lub dziesięć) skojarzeń do wybranego wcześniej obiektu . Skojarzenia mogą być bliskie, odległe, albo zupełnie niepowiązane z obiektem skojarzeń. Mogą to być też pary przeciwieństw, co utrudnia dalszą pracę, ale zarazem czyni ją bardziej atrakcyjną. Najważniejsze, aby były ciekawe i starannie dobrane, ponieważ utworzą podstawę piramidy. Pojęcia te wypisujemy obok siebie na dole piramidy.
Krok 2.
Następnie poszukujemy skojarzeń łączących dwa sąsiednie pojęcia. Znalezione skojarzenie wpisujemy nad pierwszą parą pojęć. Czynność powtarzamy w odniesieniu do wszystkich par sąsiadujących pojęć.
Krok 3.
W kolejnym kroku przechodzimy do utworzonego w powyższy sposób drugiego poziomu piramidy i ponownie szukamy skojarzeń do sąsiadujących ze sobą pojęć. Zabieg powtarzamy aż do czasu, kiedy na szczycie piramidy pozostanie tylko jedno pojęcie, które będzie kwintesencją pól semantycznych wszystkich poziomów piramidy.
Jak łatwo zauważyć, ⧊ analogia wieńcząca ciąg skojarzeń jest odległą pochodną pojęć tworzących ⧋ podstawę piramidy. W stosunkowo łatwysposób możemy zatem manipulować oczekiwanym rezultatem działania poprzez odpowiedni dobór słów elementarnych, stanowiących punkt wyjścia dla całego procesu.
Jakie są zalety Piramidy skojarzeń?
Piramida skojarzeń może być wykorzystana jako technika rozwiązywania problemów. Przykładowo, jeśli problem jest złożony i rozbudowany (wiele pojęć elementarnych w podstawie piramidy), to za pomocą Piramidy możemy go sprowadzić do kilku słów kluczowych. Jeśli natomiast rozwiązywany problem jest dobrze znany, a przez to nużący i prowokujący do szukania banalnych rozwiązań, to podczas tworzenia piramidy należy do jej podstawy wybrać skojarzenia możliwie najbardziej odległe i różnorodne. Dzięki temu piramida skojarzeń ułatwi nam dojście do rozwiązań nieoczekiwanych i oryginalnych (Nęcka i in., 2019).
Nota finalis
Uwaga! Pamiętaj, że żadna technika kreatywnego myślenia nie zastąpi holistycznego programu zarządzania kreatywnością w organizacji. Kreatywni jesteśmy codziennie, w różnych porach dnia, a nie tylko w czasie organizowanych doraźnie spotkań i warsztatów. Poszczególne elementy systemu zarządzania kreatywnością (np. ludzie, procesy, niematerialne i materialne środowisko pracy) powinny wzajemnie się wspierać, pobudzając aktywność twórczą zespołów, także w sytuacjach całkiem nieformalnych i spontanicznych.
Poznaj szerszy kontekst:
Dowiedz się więcej na temat technik kreatywnego myślenia.
Dowiedz się więcej na temat procesu kreatywności.
Dowiedz się więcej na temat klimatu dla kreatywności.
Dowiedz się więcej na temat motywowania do zachowań kreatywnych.
Dowiedz się więcej na temat cech osób kreatywnych.
Dowiedz się więcej na temat burzy mózgów oraz dobrych praktyk brainstormingu.
Dowiedz się więcej na temat typologii kreatywnych pomysłów.
Dowiedz się więcej na temat kreatywności zespołu.
Referencje / References:
Nęcka, E., Orzechowski, J., Gruszka, A. (2019), Trening Twórczości, Smak słowa, Sopot.
Karwowski, K. (2009), Zgłębianie kreatywności. Studia nad pomiarem poziomu i stylu twórczości. APS, Warszawa.
